In Peeping Tom (Michael Powell, Groot-Brittannië 1960, 109') zien we de verlegen en ogenschijnlijk zachtaardige fotograaf en aspirant filmmaker Mark (Carl Boehm) die een documentaire probeert te maken over angst. Mark heeft hier echter een behoorlijk onorthodoxe methode voor: hij vermoordt de vrouwen die hij filmt met een dodelijk statief en legt hiermee hun laatste blik vast.
Als kind is Mark misbruikt voor de wetenschappelijke experimenten van zijn vader, een bioloog die de grondslagen van menselijke angst onderzoekt. Hij martelt Mark en legt de paniek van het kind vast op celluloid. De getraumatiseerde Mark neemt prostituees mee en filmt de vrouwen op het moment dat hij ze vermoordt met een in de camera verborgen steekwapen. Niemand is op de hoogte van Marks psychopathisch gedrag, ook onderhuurster Helen Stephens niet, die gecharmeerd is van de mysterieuze Mark en soms nietsvermoedend met hem uitgaat in vroeg-sixties-Londen.Een tragisch einde voor regisseur Michael Powell
Na jarenlange en succesvolle samenwerking met Emeric Pressburger, maakte Powell de film Peeping Tom, waarmee hij genadeloos uit de gratie raakte. Zijn portret van een getroebleerde camera-assistent die vrouwen verleidt en filmt op het moment dat hij ze vermoordt, werd bij verschijning als een van de eerste films die het perspectief van de moordenaar centraal zetten door critici neergesabeld als ‘ziek’ en ‘onverantwoordelijk’. Het werd een schandaal, en de film werd in Engeland na 5 dagen uit de roulatie gehaald. Het is een reactie die inmiddels illustreert hoe effectief de kritiek is die de film op haar eigen medium uit, maar het betekende een tragisch einde van Michael Powells roemvolle loopbaan als regisseur.
De herontdekking van Peeping Tom
Begin jaren tachtig werd Peeping Tom -vooral door toedoen van Martin Scorsese- herontdekt. Scorsese vierde de film als ‘de beste film over filmmaken ooit gemaakt’ en noemde het ‘een schok, een ten diepste verontrustende ervaring’. In de loop van tijd is de film gaan gelden als een ingenieuze verhandeling over voyeurisme en de macht van de camera. Filmcriticus Roger Ebert verklaarde de verontwaardiging van de pers met het feit dat de film suggereert dat we als publiek nooit slechts zien, maar we altijd kijken. Peeping Tom maakt volgens Ebert de kijker medeplichtig: ‘We are forced to acknowledge that we watch, horrified but fascinated […] it didn't allow the audience to lurk anonymously in the dark, but implicated us in the voyeurism of the title character.’
In september vertonen wij naast Peeping Tom ook de documentaire Made in England: The Films of Powell and Pressburger en de films The Red Shoes (1948), Black Narcissus (1947) en The Tales of Hoffmann (1951).